چرا به مسائل منفی و بد بیشتر توجه میکنیم و دلیل آن چیست؟

مغز انسان در طول تاریخ تکامل خود به‌گونه‌ای شکل گرفته که به تهدیدات و خطرات توجه ویژه‌ای داشته باشد؛ زیرا در دوران باستان، شناسایی سریع خطرات محیطی برای بقا ضروری بود. همین ویژگی تکاملی باعث شده که مغز انسان نسبت به اطلاعات منفی و تهدیدآمیز حساس‌تر باشد. تحقیقات روان‌شناسی نیز نشان داده‌اند که انسان‌ها به تجربه‌های منفی واکنش شدیدتر و پایدارتری نشان می‌دهند تا به تجربه‌های مثبت، حتی در زمانی که شرایط کلی زندگی امن و مثبت به نظر می‌رسد. این سوگیری طبیعی موجب می‌شود توجه ما ناخودآگاه بیشتر به سمت مشکلات و تهدیدها جلب شود. در دنیای مدرن، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با انتشار مستمر اخبار منفی و جنجالی، این ویژگی مغز را هدف قرار می‌دهند و باعث می‌شوند که ذهن ما این نوع اطلاعات را مهم‌تر و فوری‌تر تلقی کند. در برخی بررسی‌های عصب‌نگاری، مانند مطالعه نقشه مغزی فرد دارای وسواس فکری ، مشخص شده که مغز انسان ممکن است در پردازش اطلاعات منفی فعالیت بیش‌ازحدی داشته باشد. در نتیجه، اخبار بد در ذهن ما ماندگارتر از اخبار خوب باقی می‌ماند، حتی اگر از نظر اهمیت واقعی تفاوت چندانی با یک خبر مثبت نداشته باشند.

توجه انسان به تجربیات منفی و مشکلات دلایل روانشناختی مختلفی دارد:

تمایل به شناسایی تهدیدات

در واقع، مغز انسان اینطور طراحی شده که به خطرات و مشکلات واکنش نشان دهد تا بتواند خود را آماده مقابله با آن‌ها کندو به طور مداوم در تلاش است تا خود را برای مشکلات آینده آماده کند.

اثر نگهداری اطلاعات منفی (Negativity Bias)

مغز تمایل دارد تجربیات منفی را بیشتر از تجربیات مثبت به یاد آورد، که باعث می‌شود توجه بیشتر به مسائل منفی معطوف شود.

افکار خودکفایی و کنترل

افراد گاهی فکر می‌کنند که با تمرکز بر مشکلات می‌توانند آنها را کنترل کنند، اما این می‌تواند باعث اضطراب بیشتر شود.

استرس و اضطراب

افراد مضطرب بیشتر به تهدیدات توجه می‌کنند و این تمرکز بر افکار منفی می‌تواند چرخه‌ای از نگرانی و استرس ایجاد کند.

تمایل به پیش‌بینی بدترین حالت‌ها

افرادی که تمایل به فاجعه‌سازی دارند، حتی مشکلات کوچک را به تهدیدات بزرگ تبدیل می‌کنند و تمرکز بیشتری بر جنبه‌های منفی می‌گذارند.

مکانیزم‌های دفاعی

مغز انسان برای محافظت از خود در برابر تهدیدات بیشتر به خطرات توجه می‌کند. این مکانیزم‌های دفاعی می‌تواند در دنیای امروز به نگرانی‌های بی‌مورد منجر شود.

اجتناب از درد و خطر

مغز انسان تمایل دارد که به طور ناخودآگاه بیشتر به خطرات و تهدیدات توجه کند، چراکه این توجه می‌تواند به ما کمک کند از موقعیت‌های خطرناک و آسیب‌زا دوری کنیم. این فرایند به طور ناخودآگاه احساسات اضطراب و نگرانی را ایجاد می‌کند که ذهن را به طور مداوم به سمت منفی‌گرایی سوق می‌دهد.

چطور می‌توان از این دایره معیوب توجه به مسائل منفی خارج شد؟ خبر خوب این است که می‌توانیم به کمک روش‌های روانشناسی و تغییر الگوهای تفکر، توجه خود را از جنبه‌های منفی به سمت جنبه‌های مثبت معطوف کنیم. در اینجا چند راهکار برای تغییر توجه و کاهش اثرات منفی آن را بررسی میکنیم:

آگاهی از تفکرات منفی

اولین قدم برای تغییر این الگوی ذهنی، آگاهی از آن است. هنگامی که متوجه شدید ذهن شما به سمت افکار منفی کشیده می‌شود، می‌توانید آن‌ها را شناسایی کرده و به جای تمرکز بر آن‌ها، افکار مثبت‌تری را جایگزین کنید.

بازسازی شناختی (Cognitive Restructuring)

یکی از تکنیک‌های روانشناسی برای مدیریت تفکرات منفی، بازسازی شناختی است. این روش کمک می‌کند تا تفکرات منفی و غیرواقعی را شناسایی و با تفکرات منطقی‌تر و مثبت‌تر جایگزین کنیم.

مدیتیشن و تمرینات ذهن‌آگاهی

تمرینات ذهن‌آگاهی (Mindfulness) و مدیتیشن به شما کمک می‌کنند که در لحظه زندگی کنید و از نگرانی‌های آینده یا اضطراب‌های گذشته رها شوید. این تکنیک‌ها به مغز کمک می‌کنند تا از حالت دفاعی و توجه به تهدیدات خارج شود.

موسیقی درمانی

استفاده از موسیقی آرام‌بخش یکی دیگر از راه‌های موثر برای کاهش اضطراب و تقویت حالت‌های مثبت ذهنی است. موسیقی می‌تواند به آرامش ذهن کمک کرده و از تمرکز مفرط بر مسائل منفی جلوگیری کند.

محدود کردن زمان مصرف اخبار

در دنیای امروز، اخبار منفی به راحتی می‌توانند توجه ما را جلب کنند. محدود کردن زمان مصرف اخبار و توجه به منابع خبری معتبر می‌تواند به کاهش توجه به مسائل منفی کمک کند.

شناسایی و تغییر الگوهای تفکر منفی

با شناسایی الگوهای تفکر منفی در ذهن خود، می‌توانید آنها را تغییر دهید. به‌جای اینکه همیشه بر مشکلات تمرکز کنید، سعی کنید به راه‌حل‌ها و جنبه‌های مثبت هر وضعیت توجه کنید.

در نهایت، توجه به مسائل منفی و سوگیری منفی بخشی از طبیعت انسان است که ریشه در تکامل و ضرورت بقا دارد. با این حال، آگاهی از این پدیده و استفاده از استفاده از تکنیک‌های روانشناسی و تغییر الگوهای تفکر، می‌توانیم توجه خود را به سمت جنبه‌های مثبت زندگی معطوف کنیم. این تغییر نگرش نه تنها باعث بهبود کیفیت زندگی می‌شود، بلکه به تقویت سلامت روان و افزایش احساس خوشبختی کمک می‌کند. بنابراین، اگر شما نیز درگیر افکار منفی هستید، این نکات را امتحان کنید و به یاد داشته باشید که تغییر یک فرآیند زمان‌بر است، اما قطعا ممکن است.
اگر احساس می‌کنید که به تنهایی قادر به کنترل افکار منفی و مزاحم نیستید، مراجعه به کلینیک کلینیک روانشناسی و روانپزشکی موج آرامش می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت روانی شما باشد. جهت دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02186081006 اقدام کنید.


منابع
blogs.lse
verywellmind.com