چگونه نوار مغزی می‌تواند به تشخیص افسردگی کمک کند؟

نوار مغز (EEG) یا الکتروانسفالوگرافی، یک آزمایش تشخیصی غیرتهاجمی است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کند. این آزمایش با استفاده از الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط سلول‌های عصبی مغز را اندازه‌گیری می‌کند. این سیگنال‌ها به‌صورت امواج مغزی بر روی صفحه نمایش یا کاغذ ثبت می‌شوند. این آزمایش به صورت زیر انجام می شود:
قرار دادن الکترودها: الکترودهای کوچکی به وسیله یک ژل رسانا روی سر بیمار قرار می‌گیرند. این الکترودها فعالیت الکتریکی مغز را از نقاط مختلف سر ثبت می‌کنند
ثبت سیگنال‌ها: سیگنال‌های الکتریکی از مغز دریافت شده و به دستگاه EEG ارسال می‌شوند که آن‌ها را به صورت امواج قابل مشاهده و ثبت شده در صفحه یا کاغذ تبدیل می‌کند.
تحلیل امواج مغزی: امواج مغزی به دسته‌های مختلفی مانند امواج دلتا، تتا، آلفا و بتا تقسیم می‌شوند که هرکدام با حالت‌های مختلفی از فعالیت مغزی مثل خواب، آرامش یا فعالیت ذهنی ارتباط دارند. متخصصان با بررسی این امواج می‌توانند به تشخیص مشکلات عصبی و مغزی بپردازند.

EEG می‌تواند به تشخیص الگوهای غیرعادی فعالیت مغزی که با اختلالات روانی از جمله افسردگی مرتبط هستند، کمک کند. هرچند EEG به‌طور مستقیم افسردگی را تشخیص نمی‌دهد، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به افسردگی ممکن است الگوهای خاصی از امواج مغزی داشته باشند، مانند تغییرات در امواج آلفا و بتا. این اطلاعات می‌تواند به پزشکان در فهم بهتر وضعیت مغز بیمار کمک کند و به‌عنوان یکی از ابزارهای کمکی در تشخیص و مدیریت افسردگی استفاده شود. با این حال، برای تشخیص دقیق افسردگی، معمولاً از ارزیابی‌های روان‌شناختی و بالینی استفاده می‌شود و EEG تنها یک ابزار مکمل است.

علائم افسردگی در EEG به شکل تغییرات خاص در فعالیت الکتریکی مغز قابل مشاهده هستند. اگرچه نوار مغز به‌طور مستقیم افسردگی را تشخیص نمی‌دهد، اما الگوهای غیرطبیعی زیر ممکن است در افراد مبتلا به افسردگی مشاهده شود:

کاهش فعالیت امواج آلفا

در برخی افراد مبتلا به افسردگی، کاهش فعالیت امواج آلفا در نواحی جلویی مغز (به‌ویژه نیمکره چپ) مشاهده می‌شود. امواج آلفا معمولاً با آرامش و استراحت ذهنی مرتبط هستند.

افزایش امواج بتا

امواج بتا که با فعالیت ذهنی و تمرکز مرتبط هستند، ممکن است در افراد افسرده بیش از حد فعال باشند، به خصوص در شرایط اضطراب یا استرس.

عدم تقارن فعالیت مغزی

برخی از افراد مبتلا به افسردگی ممکن است عدم تقارن بین فعالیت نیمکره چپ و راست مغز را نشان دهند. معمولاً فعالیت نیمکره راست مغز (مرتبط با احساسات منفی) نسبت به نیمکره چپ (مرتبط با احساسات مثبت) بیشتر است.

غیرتهاجمی و بدون درد
ثبت فعالیت لحظه‌ای مغز
تشخیص الگوهای مغزی غیرطبیعی
مقرون‌به‌صرفه‌تر از تصویربرداری‌های پیشرفته
بررسی اثرات درمانی
بدون نیاز به تزریق یا تابش

تحقیقات جدید نشان داده است که فعالیت غیرعادی در بخش‌هایی از مغز می‌تواند به تشخیص افسردگی کمک کند. به‌ویژه، تغییرات در نحوه ارسال سیگنال‌های مغزی بین آمیگدال و قشر پیش‌پیشانی دورسال (DLPFC) مورد توجه قرار گرفته است. در افراد مبتلا به افسردگی، فعالیت بیش‌ازحد در آمیگدال، که با پردازش احساسات منفی مرتبط است، و کاهش فعالیت در DLPFC، که با تصمیم‌گیری و کنترل احساسات ارتباط دارد، مشاهده شده است. این تغییرات می‌توانند به‌عنوان نشانگرهای زیستی برای تشخیص دقیق‌تر افسردگی استفاده شوند و به شخصی‌سازی درمان‌ها کمک کنند.
تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) می‌تواند با اصلاح جریان سیگنال‌های نادرست در مغز، به درمان افسردگی کمک کند. این روش به‌ویژه برای بیماران مقاوم به درمان‌های معمول مؤثر بوده و توانسته جریان طبیعی سیگنال‌های مغزی را بازگرداند، که با بهبود علائم افسردگی همزمان شده است.این دستاوردها می‌توانند راهکارهای جدیدی برای درمان افسردگی از طریق تنظیم فعالیت مغزی ارائه دهند و به شناسایی دقیق‌تر بیماران در معرض خطر کمک کنند.

حساسیت پایین: EEG نمی‌تواند به طور مستقیم افسردگی را تشخیص دهد و نتایج آن ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند خواب و داروها قرار گیرد.
تنوع الگوهای مغزی: الگوهای فعالیت مغزی در افراد مختلف مبتلا به افسردگی متنوع است و شناسایی الگوهای ثابت را دشوار می‌کند.
عدم تفکیک اختلالات روانی: EEG به‌تنهایی نمی‌تواند افسردگی را از سایر اختلالات مانند اضطراب به‌طور دقیق تفکیک کند.
تأثیر عوامل خارجی: عوامل خارجی مانند استرس یا سطح خواب می‌توانند نتایج را تغییر دهند.
نیاز به روش‌های تکمیلی: برای تشخیص دقیق‌تر، معمولاً نیاز به استفاده از روش‌های دیگر مانند ارزیابی‌های روان‌شناختی وجود دارد.

EEG به‌عنوان یک ابزار غیرتهاجمی، می‌تواند به درک بهتری از فعالیت‌های مغزی مرتبط با افسردگی کمک کند. این روش در تشخیص تغییرات الکتریکی مغز نقش مکمل دارد و می‌تواند پیش‌بینی‌کننده خوبی برای پاسخ به درمان‌های ضدافسردگی باشد. استفاده از EEG در پیگیری درمان نیز با بررسی تغییرات امواج مغزی، به پزشکان امکان می‌دهد تا درمان‌ها را شخصی‌سازی و تنظیم کنند. با این حال، به دلیل محدودیت‌های EEG، اغلب نیاز به همراهی با روش‌های تکمیلی مانند تصویربرداری مغزی یا ارزیابی‌های روان‌شناختی وجود دارد.
کلینیک روانشناسی و روانپزشکی موج آرامش به‌عنوان بهترین مرکز مشاوره در محدوده ونک شناخته شده است و خدمات تخصصی مشاوره و درمان روانشناختی ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام کنید.


منابع
nature
frontiersin