بیماری دیسکنزی چیست و چه علائمی دارد؟ نکات مراقبتی و مدیریت بیماری

بیماری دیسکینزی چیست؟ بررسی علل و درمان‌های رایج
تیم محتوای ایران نوبت
1403/08/24

بیماری دیسکینزی چیست؟

بیماری دیسکینزی چیست؟
دیسکینزی به دسته‌ای از اختلالات حرکتی گفته می‌شود که با حرکات غیرارادی، نامنظم و گاهی دردناک همراه است. این حرکات ممکن است در بخش‌های مختلف بدن مانند صورت، دست‌ها، پاها یا تنه مشاهده شوند و شدت آن‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. دیسکینزی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: اولیه که معمولاً ژنتیکی است و ثانویه که ناشی از آسیب‌ها یا بیماری‌های دیگر است.

علل بروز دیسکینزی

دیسکینزی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که می‌توان آن‌ها را به دو گروه کلی تقسیم کرد: علل ژنتیکی و علل ثانویه.

علل ژنتیکی

برخی از انواع دیسکینزی به دلیل تغییرات یا جهش‌های ژنتیکی رخ می‌دهند. در این موارد، فرد از بدو تولد مستعد ابتلا به اختلالات حرکتی است. این نوع دیسکینزی معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی بروز می‌کند.

علل ثانویه

دیسکینزی ثانویه ممکن است ناشی از بیماری‌ها یا شرایطی مانند:
مصرف داروها: برخی داروهای ضدروان‌پریشی یا ضدافسردگی می‌توانند باعث دیسکینزی شوند.
بیماری پارکینسون: دیسکینزی در افراد مبتلا به پارکینسون، به‌ویژه به دلیل مصرف طولانی‌مدت داروی لوودوپا، رایج است.
آسیب‌های مغزی: ضربه به سر یا آسیب به سیستم عصبی می‌تواند این اختلال را تحریک کند.
عفونت‌ها یا بیماری‌های متابولیک: برخی عفونت‌ها یا مشکلات متابولیک ممکن است باعث آسیب به سلول‌های عصبی شوند.

انواع اختلالات حرکتی غیرارادی

دیسکینزی بر اساس شدت و نحوه بروز علائم به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. در این بخش، انواع اصلی دیسکینزی را بررسی می‌کنیم:

دیسکینزی دیررس (Tardive Dyskinesia)

این نوع دیسکینزی معمولاً به دلیل مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدروان‌پریشی ایجاد می‌شود. حرکات غیرارادی در صورت، زبان یا دست‌ها از علائم اصلی این نوع است.

دیسکینزی ناشی از پارکینسون

این نوع از دیسکینزی معمولاً در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ می‌دهد و به مصرف داروی لوودوپا مرتبط است. حرکات معمولاً در پاها و بازوها دیده می‌شود.

دیسکینزی اولیه

این نوع دیسکینزی به دلایل ژنتیکی رخ داده و ممکن است در دوران کودکی بروز کند. معمولاً حرکات غیرطبیعی به یک بخش خاص از بدن محدود می‌شوند.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌ها
علائم دیسکینزی بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است، اما برخی از نشانه‌های رایج شامل:
حرکات غیرارادی عضلات: این حرکات ممکن است به صورت چرخشی، پرشی یا لرزشی باشند.
درد عضلانی: در موارد شدید، حرکات غیرارادی می‌توانند منجر به درد عضلانی شوند.
اختلال در تعادل و هماهنگی: در برخی موارد، دیسکینزی می‌تواند تعادل بدن را مختل کند.
تأثیر بر کیفیت زندگی: افراد مبتلا ممکن است در انجام فعالیت‌های روزانه با مشکل مواجه شوند.

روش‌های تشخیص

برای تشخیص دیسکینزی، پزشک از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
بررسی سوابق پزشکی: پزشک ابتدا سابقه دارویی و بیماری‌های قبلی بیمار را بررسی می‌کند.
معاینه عصبی: معاینه عصبی برای ارزیابی حرکات غیرارادی و اختلالات احتمالی انجام می‌شود.
تصویربرداری مغزی: MRI یا CT اسکن ممکن است برای بررسی آسیب‌های مغزی به کار رود.
آزمایشات ژنتیکی: در مواردی که دیسکینزی ژنتیکی مشکوک باشد، آزمایشات ژنتیکی انجام می‌شود.

روش‌های درمان

درمان دیسکینزی به نوع و شدت آن بستگی دارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

درمان دارویی

داروهای ضدپارکینسون: برای کنترل دیسکینزی ناشی از پارکینسون، داروهایی مانند آمادین یا داروهای تنظیم‌کننده دوپامین استفاده می‌شود.
مهارکننده‌های دوپامین: در دیسکینزی دیررس، داروهای مهارکننده دوپامین ممکن است موثر باشند.

درمان غیردارویی

فیزیوتراپی: بهبود حرکات و تقویت عضلات با تمرینات ویژه.
تحریک عمقی مغز (DBS): در موارد شدید، این روش برای کنترل علائم به کار می‌رود.
روان‌درمانی: برای کاهش استرس و مدیریت بهتر بیماری.

نکات مدیریت دیسکینزی

پرهیز از داروهای محرک: مصرف برخی داروها ممکن است علائم را تشدید کند.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم دیسکینزی را افزایش دهد.
تمرینات روزانه: تمرینات منظم می‌تواند به بهبود کنترل حرکات کمک کند.
مشاوره با پزشک متخصص:مشورت مداوم با متخصصین ضروری است.

نقش مشاوره در درمان

نقش مشاوره در درمان
مشاوره، به‌ویژه در قالب روان‌درمانی، نقش مهمی در مدیریت دیسکینزی ایفا می‌کند. این بیماری می‌تواند اثرات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا کاهش اعتمادبه‌نفس را در فرد ایجاد کند. از این رو، روان‌درمانی به بیماران کمک می‌کند تا با جنبه‌های روانی و عاطفی بیماری خود بهتر کنار بیایند و مهارت‌هایی برای مقابله با استرس و فشارهای ناشی از علائم بیماری کسب کنند. همچنین، مشاوره می‌تواند به بیمارانی که با اثرات دارویی یا چالش‌های اجتماعی ناشی از حرکات غیرارادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، راهکارهای موثری ارائه دهد. ترکیب مشاوره با دیگر روش‌های درمانی، مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی، می‌تواند تأثیر مثبت بیشتری بر بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد.
نقش مشاوره در درمان

کلام پایانی

دیسکینزی به عنوان یک اختلال حرکتی پیچیده می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی فرد داشته باشد، اما شناخت دقیق علل، علائم و روش‌های درمان آن می‌تواند به کنترل و کاهش اثرات این بیماری کمک کند. استفاده از رویکردهای ترکیبی مانند درمان دارویی، فیزیوتراپی و مشاوره می‌تواند تأثیرات مثبتی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایجاد کند. مهم‌ترین نکته در مواجهه با دیسکینزی، تشخیص زودهنگام و همکاری مداوم با پزشکان متخصص است. با مدیریت صحیح و حمایت روانی و اجتماعی، بیماران می‌توانند زندگی بهتری را تجربه کنند و با چالش‌های بیماری خود بهتر کنار بیایند.
کلینیک موج آرامش، بهترین مرکز روانشناسی و روانپزشکی در ونک، با ارائه خدمات تخصصی و بهره‌گیری از تیمی مجرب، همراه شما در مسیر سلامت روان و آرامش ذهنی است. برای دریافت نوبت می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02186081006 اقدام کنید.


منابع
parkinson.org
healthline.com

درمان این بیماری بسته به علت آن متفاوت است و ممکن است شامل تغییر داروها، فیزیوتراپی یا درمان‌های جراحی مانند تحریک مغزی عمیق باشد.

داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای ضد پارکینسون و برخی داروهای ضدافسردگی ممکن است دیسکینزی ایجاد کنند.

استفاده از روش‌های فیزیوتراپی، تکنیک‌های آرام‌سازی عضلات و تغییر سبک زندگی مانند کاهش استرس می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند.

لیست نظرات

سپیده یاوری

من برای درمان وسواس مراجعه کردم خیلی راضی هستم

مهوش قاسمی

من تا به حال درباره این بیماری نشنیده بودم جالب بود


کلینیک روانشناسی و روانپزشکی موج آرامش